5th Article | Volume 02 | Issue 02

Moralismong Pagdulog sa mga Alamat ng Tribong Yakan sa Autonomous Region ng Muslim Mindanao (ARMM): Dalumat sa Pagpapahalagang Pang-edukasyon


MORALISTIC APPROACH TO THE LEGENDS OF THE YAKAN TRIBE IN THE AUTONOMOUS REGION IN MUSLIM MINDANAO (ARMM): ANALYSIS OF EDUCATIONAL VALUES

  


Marie Jo Tess Ragos, MAEd  

Assistant Professor, Technological University of the Philippines

Manila, Philippines


Cynic Tenedero, LPT, MAEd  

Instructor, Technological University of the Philippines

Manila, Philippines


Published: May 2024

DOI: https://doi.org/10.17613/yth6-k939

Abstrak

Ito ay pagsusuring moralismo sa ilang alamat ng Yakan sa Piling Munisipalidad ng Autonomous Region of Muslim Mindanao (ARMM). Ito ay kwantitatibo na may disenyong diskriptibong pamaraan na binigyang tuon ang mga alamat ng Yakan sa Autonomous Region ng Muslim Mindanao na nakasulat sa Yakan at isinalin sa wikang Filipino. Sa pagsusuring na isinagawa, ang mga alamat ay nagsasaad ng ibat’ ibang pagpapahalagang moral na nagpatibay sa mga ilang piling munisipalidad sa ARMM na pinananahanan at iniingatang mahahalagang katutubong alamat ng mga Yakan na pinapatunayan rin sa mga katutubong alamat ng Yakan sa ARMM na pumapaksa sa iba’t ibang pagpapahalagang moral ang kanilang kultura, kaugalian at paniniwala hanggang sa kasalukuyang panahon. Pinapatibay ang pagbubuklod ng pamilya, pakikipagkapwa -tao at matiim na pananampalataya ang nakaugat sa kamula-mulaan pa sa mga tribo ng Yakan na pinatotoohan sa kanilang mga napiling alamat. Batay sa pagsusuri, ang resulta ng tala ay sumasalamin sa mayamang kultura ng Tribong Yakan.Iminumungkahi ng pag-aaral na magsilbing tagapagpukaw sa iba pang mananaliksik ng kanilang kawilihan, tiyaga at pagsisikhay na makapagsagawa rin ng katulad o di kaya’y kaugnayan na pag-aaral sa gayon ay maging bahagi sa pagtataas ng uri at lalo pang pagpapaunlad sa sariling Panitikan

Mga Susing- salita: moralismo, tribong Yakan, alamat, Autonomous Region of Muslim Mindanao

Abstract

This is a moralistic analysis of selected legends of the Yakan tribe in specific municipalities of the Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM). The study uses a quantitative descriptive design, focusing on Yakan legends written in Yakan and translated into Filipino. The analysis reveals that these legends embody various moral values that strengthen the cultural and traditional practices of the Yakan people in ARMM. The legends affirm that Yakan culture, customs, and beliefs, as depicted in their indigenous stories, emphasize moral values such as family unity, social relations, and deep faith, rooted since ancient times among the Yakan tribes. The study highlights the rich culture of the Yakan tribe and suggests that it should inspire other researchers to pursue similar or related studies. This can contribute to the enhancement and further development of local literature and cultural heritage

Keywords: moralism, Yakan tribe, legends, Autonomous Region of Muslim Mindanao

How to cite:

Ragos, M. J. T. & Tenedero, C. (2024). Moralismong Pagdulog sa mga Alamat ng Tribong Yakan sa Autonomous Region ng Muslim Mindanao (ARMM): Dalumat sa Pagpapahalagang Pang-Edukasyon. International Journal of Multidisciplinary Educational Research and Innovation. 2(2), 77-92. https://doi.org/10.17613/yth6-k939.

References: 

Arogante, J. (1983). Panitikang Filipino: Antolohiya, Manila National Book Store Inc.

Badayos, P. (1999). Metodolohiya sa Pagtuturo ng Wika, Mga Teorya, Simulain at Estratehiya, Grandwater Pub. and Research Co.

Cabiling, M. C. (2002). Mga Kontemporaryong Maikling Kwentong Hiligaynon Pagsasalin at Pagsusuri (Kontribusyon sa Pagbuo ng Awtentikong Kanon ng Pambansang Pantikan. [Di-nalathalang tesis-masteral] University of San Agustin, Iloilo City.

Essential of Values Education (1988). “Assessment of the Values Education Programs in the Phil. The Moral Recovery Program or Shahani Model” DECS.

Hakim, I. M. (2002). “Yakan Parenting Practices and the Teacher’s Role in Re-Enforcing these Practices” [Di-nalathalang Tesis-masteral] Western Mindanao State University, Zamboanga City

Memorandum Order bilang 74, serye 2017(Policies, Standards and Guidelines for Bachelor of Elementary Education) CMO-No.-74-s.-2017.pdf (chedro1.com)

Panganiban, Jose Villa et.al. (1998). Panitikan ng Pilipinas. Quezon City: Bede’s Publication House Inc.

Reyes, S. (1992). Kritisismo mga teorya at antolohiya para sa epektibong pagtuturo ng panitikan. Anvil Publishing, Inc. Manila.

Robante, N., Reyes, D.A., Libo-on,J., (2023). "Maikling Kwentong Hiligaynon: Isang Pagsasalin at Pagsusuring Moralistiko at Sosyolohikal." Romblon State University Research Journal 5.1: 7-17. https://doi.org/10.58780/rsurj.v5i1.97

Sangkula, J., (1999). “Parang Sabil ng mga Tausug” [Di-nalathalang tesis-masteral] Western Mindanao State University, Zamboanga City.

Salahuddin, N., (1989). “On Contemporary Yakan Literature on 1980-1989” [Di-nalathalang tesis-masteral] Zamboanga Arturo Eustaquio College known as Unibersidad De Zamboanga, Zamboanga City.

Sombria, K.J., (2019). “Pagpapahalagang aral na nakapaloob sa mga piling maikling kwento ni Genoveva Edroza-Matute” [Unpublished manuscript].

Villafuerte, P. V., (2000). Panunuring pampanitikan: Teorya at pagsasanay. Mutya Publishing House, Valenzuela City. (2000).

Wulff, I., Sherfan, A., (1976). Features of Yakan Culture; preliminary report of Ethnological investigations in the winter of 19600-1961. Folk, v.6