14th Article | Volume 01 | Issue 04
Pag-Ukad at Paglilirip: Masusing Pag-Aaral sa Ibat-Ibang Form ng Nawn Preys sa Isla ng Biri
Gina Bernaldez Araojo, Ph.D.
Associate Professor, Technological University of the Philippines
Manila, Philippines
Angelica Bruzola-Harris, D(Min)PA
Associate Professor, Technological University of the Philippines
Manila, Philippines
Cynic Jazmin Tenedero, LPT, MAEd
Instructor, Technological University of the Philippines-Manila
Manila, Philippines
Abstract
Ito ay pag-aaral sa ibat-ibang form ng nawn preys sa isla ng Biri, Northern Samar. Ang balidasyon, muling pagsusuri, at pag-aanalisa sa mga datos ay ginawa mismo ng mananaliksik bilang taal na mananalita ng Biri-Waray.Inilimita lamang ang pagsusuring ito sa mga fityur at istraktyur ng nawn at mga konstityuwent na bumubuo sa nawn preys sa Biri-Waray. Ang analisis sa pag-aaral na ito ay ibinatay lamang mula sa nakalap na datos mula sa siyam na informant na nagmula sa walong (8) barangay (Poblacion, Sto. Nino, Progress, Pio Del Pilar, Causwagan, MacArthur, San Pedro, at San Antonio) ng munisipalidad ng Biri. Batay sa ginawang pagsusuri, ang NP sa Biri-Waray ay isang preys na maaaring: (1) binubuo ng marker, pronawn, kwantifayer at adjektiv na kumakatawan bilang hed ng nawn, at (2) binubuo ng nawn bilang hed at sinusundan ng mga konstityuwent na nagsisilbing modefayer. May mga form ang NP sa Biri-Waray na binubuo ng mga marker at nawn na kung saan ang marker ang nagpapakilala sa gamit at relasyon sa iba pang mga konstityuwent sa loob ng sentens. May kaibahan ang mga form ng NP ng Biri-Waray sa wikang Tagalog at iba pang mga Bisayan na mga dayalekto kapag binubuo ang NP ng posesiv pronawn + nawn (possessed) dahil hindi nagyayari ang pagkakabit ng ligatyur bilang pang-ugnay. May mga NP rin sa Biri-Waray na nabubuo sa pamamagitan ng relatibisasyon. Sa pamamagitan nito, nangyayari ang pagkatanggal sa nawn na minomodify ng predikeyt na hindi nawn at relativizer na at ang predikeyt na hindi nawn ang sumusunod sa nominativ marker an ‘ang’. Ang pag aaral na ito ay nakitang kahalagahan ng pagsusuri na magagabayan higit lalo na ang mga hindi taal na mananalita ng Biri-Waray sa pag-unawa sa gramatikal na istukrtura ng naturang wika.
Keywords: biri-waray, nawn Preys, gramatikal, istraktyur, wika
How to cite:
Araojo, G., Bruzola- Harris, A., & Tenedero, C. (2023). Pag-ukad at Paglilirip: Masusing Pag-aaral sa ibat-ibang Form ng Nawn Preys sa Isla ng Biri. International Journal of Multidisciplinary Educational Research and Innovation. 1(4), 196-212. https://doi.org/10.17613/nn02-ep52.
References:
Araojo,A., & Tenedero,C. (2023) Paghinumdom at Paghihiraya: Dalumat sa Anyo ng Sintaks ng Nawn Preys sa Biri-Waray, International Journal of Open-Access, Interdisciplinary & New Educational Discoveries of ETCOR Educational Research Center (iJOINED ETCOR)2(3), 46-60
Basic Linguistic Theory: Grammatical Topics (2010) New York: Oxford University Press. (Vol. 2).
Basic Linguistics Theory: Further Grammatical Topics (2010) New York Oxford University Press. (Vol. 3).
Balanquit, L., (2017). A Grammar Sketch of Ninorte Samarnon. MA Thesis. University of the Philippines, Diliman, Quezon City
Bautista, M. L. S. (1977). The Noun Phrase in Tagalog-English Code Switching. Studies in Philippine Linguistics, Vol. 1, No. 1. Studies in Philippine Linguistics, 1(1), 2-16.
Bilingguwal na Edisyon. Salin sa Filipino: Cañega at Limbo, 2013. Komisyon ng Wikang Filipino
Blake, B., (1905). The Bisayan Dialects. JAOS, 26. p. 120–136.
Buyser, F., (1938). Ang Pinulongang Binisaya. Bag-ong Kusog. XXIII:30, pp. 14, 28.
Constantino, E., (1964). Sentence Pattern of the Ten Major Philippine Languages. University of the Philippines
Cuenco, J.M., (1920). English-Visayan Dictionary. 2nd Edition. Cebu. Imprenta Rosario.
Differences Between Tagalog and Bisayan. (2013) Journal of the American Oriental Society, Volume XXV.
Dixon, R., M.W. (2010). Basic Linguistic Theory: Methodology (Vol. 1). New York: Oxford University Press.
Garcia, L., (1992). Makabagong Grammar ng Filipino. Manila, Rex Printing Company, Inc.
Gonzales, A., (1972). Pampangan: An Outline of Generative Semantic Description. Manila: Research Council, De La Salle College Kroeger, Paul R. 1991. Phrase Structure and Grammatical Relations in Tagalog. Ph. D. Dissertation, Department of Linguistics, Stanford University:
Grammar ng Wikang Tagalog. (2013). Quezon City: Sentro ng Wikang Tagalog, Unibersidad ng Pilipinas-Diliman.
Llamzon, T., (1969). A Subgrouping of Nine Philippine Languages. The Hague: Martinus Nijhoff.
Lobel, J., (2009). Samar-Leyte. Concise Encyclopedia of Languages of the World. Oxford: Elsevier.914-917.
Malicsi, J., (2012). Pang-Ukol sa Wikang Tagalog Publication: Daluyan: Journal ng Wikang Tagalog. vol. 18 No. 1-2.
McFarland, C.D., (1974). The Dialects of the Bicol Area. New Haven. Ph.D. Dissertation, Yale University.
Miller, H., & Miller, J. (1991). Mamanwa Texts. Studies in Philippine Linguistics. Supplementary Series: Philippine Texts, No. 5. Summer Institute of Linguistics, Publications Dept., Box 2270 CPO, 1099 Manila, Philippines.
Paz, C.J. (1996). The Morphology and Syntax of Tagalog Nouns and Adjectives. Quezon City: Philippine Linguistics Circle.
Paz, et., al. 2003. Ang Pag-aaral ng Wika. The University of the Philippines Press, Diliman, Quezon City
Reid, L.A., (1966). An Ivatan Syntax. Oceanic Linguistics, Publication No. 2
Reid, L. A. (2002). Determiners, nouns, or what? Problems in the analysis of some commonly occurring forms in Philippine languages. Oceanic Linguistics, 41(2), 295-309.
Reid, L. A, Hsiu-Chuan Liao. (2004). A Brief Syntactic Typology of Philippine Languages. University of Hawai’i.
Relational Grammar. (1990) London: Routledge
Romualdez, N., (1908). Bisayan Grammar and Notes on Bisayan Rhetoric and Filipino Dialectology.
Rubrico, J.G (1977). The Languages of the Philippines. Canberra: The Australian National University.
Santiago, A., Tiangco, N., (1991). Makabagong Balarilang Filipino. Rex Printing Company, Inc.
Schachter, P., Otanes, F., (1977). Tagalog Reference Grammar. Berkeley: University of California Press.
Schachter, P., (1976). The Subject in Philippine Languages: Topic, Actor- Topic or None of the Above. In Li, 491 518.
Sentence Pattern of Twenty-Six Philippine Languages. (1965) Lingua 15-71-124. North-Holland Publishing Co., Amsterdam
The Deep Structures of the Philippine Languages. (1970) The Archive 2. Quezon City: Philippine Linguistics Circle.
Wolff, J., (1967). History of the Dialect of the Camotes Islands and the spread of Cebuano Bisayan. University of Hawai’i Press.
Wolff, J., Wolff, I., (1967). Beginning Waray-Waray. Ithaca, New York: South East Asia Program. Cornell University.
Zorc, D.P., (1972). The western Subgroup of Bisayan. Oceanic Linguistics, Vol. 11, No. 2 (Winter, 1972), pp.110-139.
The Bisayan Dialects of the Philippines: Subgrouping and Reconstruction. (1975). Pacific Linguistics. Australian National University.